Sosyal Fobi Kâbusunuz Olmasın

Toplum içinde çok sık rastlanan ruhsal rahatsızlıklardan olan sosyal fobi, kişinin hayatını kabusa çevirebilir. Bu yazımızda sizlerle sosyal fobinin ne olduğuna ve bu fobiyi azaltmak için neler yapılabileceğine bakacağız.

Fıtrat gereği toplumsal bir varlık olan insan, doğduğu andan itibaren tüm hayatı boyunca sosyalleşme gereği duyar. Yalnızlığı çok seven bir yapıya bile sahip olsa bir yerden sonra insan, iletişim kurma ve sosyalleşme ihtiyacı duyar. İçinde bulunulan sosyal ortamlar sayesinde insan kendini geliştirir ve çevresini tanır.

Bu tip ortamlara giremeyen, insanlarla iletişim kurmakta zorlanan bireyler gittikçe içine kapanır ve bu hem yaşantısını hem de kariyerini olumsuz olarak etkiler. Topluluk karşında konuşamayan, konuşurken hata yapacağından ve küçük duruma düşeceğinden korkan bu yüzden de kendini sürekli geri plana atmaya çalışan bireylerde sosyal fobi görülmektedir.

Sosyal Fobi Nedir?

Bir diğer adı anksiyete bozukluğu olan sosyal fobi, bireyin günlük yaşamında başkaları tarafından izlenmekten rahatsız olması ve yargılanma korkusu yaşaması sonucunda meydana gelen bir rahatsızlıktır. Birey, korku ve utançla beraber yoğun bir biçimde içsel sıkıntı duygusu yaşar. Bu duygular kişiye, normal hayatından uzaklaştıracak seviyede bir stres yaşatır. Sosyal fobi süresinin uzaması ile çok fazla salgılanan stres hormonu zamanla kişinin kimyasal dengesini de bozar.

Bu bozukluğun, özgül ve yaygın olmak üzere iki tipi vardır. Özgül sosyal fobide, kaygı ve korku yalnızca belli ortamlarda meydana gelir. Mesela, bir gruba karşı konuşmak gerektiğinde. Bu tip fobiye sahip bireyler diğer ortamlarda kişi kaygı ya da stres hissetmez. Yaygın sosyal fobide ise birey bütün sosyal mecralarda kaygı ve korku yaşayabilir. Bu ikinci tip sosyal fobi daha çok küçük yaşlarda başlar. Yaygın sosyal fobi vakalarının önemli bir bölümü 20 yaş altındadır. Sosyal fobinin getirdiği sosyal yalnızlık isteği başta bağımlılık ve alkolizm olmak üzere değişik rahatsızlıklara sebep olabilir.

Sosyal Fobinin Nedenleri

Anksiyete bozukluğunun en mühim sebeplerinden biri çocukluk dönemlerinde meydana gelen ve kişide büyük etki bırakan travmalardır. Bu travmalar aile içinde ya da okulda yaşanmış olabilir. Küçük yaşlarda meydana gelen alay edilme, küçük düşürülme, ötelenme, kabul edilmeme vb. durumlara maruz kalmak da sosyal fobinin nedenlerindendir.

Sosyal fobinin bir diğer nedeni her ne kadar kanıtlanmış olmasa da kalıtımdır. Bilhassa ailesinde sosyal fobi problemi yaşayan bireylerin çocuklarında bu rahatsızlığın görülme riskinin daha fazla olduğu ifade edilebilir.

Ailenin içsel yapısı da sosyal fobiyi tetiklemektedir. Çocukları üzerinde aşırı kontrollü olan baskıcı ailelerde yetişen bireylerin sosyal fobilerinin gelişme oranı diğer bireylerden daha fazladır. Aile içerisinde meydana gelen sorunlar, kavgalar da sosyal fobinin temellerini oluşturur. Bu yüzden küçük yaşlarda fazla çekingen, utangaç ve içine kapanık çocukların dikkatli bir şekilde takip edilmesi gerekmektedir. Bu tip durumlarda gerekirse bir uzmanla görüşmek ve uzmanın rehberliğinde gerekli olan şeyleri yapmak çocuğun geleceğini şekillendirmek bakımından önemli olacaktır.

Sosyal Fobi Nasıl Tedavi Edilir?

Sosyal fobiye sahip olan birey mutsuz olur ve yaşadıklarından zevk almamaya başlar. Kendini toplumdan izole etmeye başlayan birey, asosyallik ve depresyon gibi olumsuzluklarla karşılaşabilir. Tüm bunların sonucunda birey farkında bile olmadan mutsuz, ümitsiz ve karamsar bir karaktere dönüşebilir. Bu yüzden sosyal fobinin ilk ve en önemli tedavisi kişinin sosyal fobisi olduğunu kabul etmesidir.

Daha sonra konu ile alakalı kesinlikle bir uzmana başvurmalıdır. Uzmanı tarafından evvela kişide fiziksel, ruhsal ya da zihinsel bir rahatsızlığın olup olmadığı incelenir. Eğer teşhis, kişinin sosyal fobi olduğu yönünde ise tedavi sürecine geçilir. Bireysel farklılıklara göre tedavi süresi değişebilir ama tedavinin çok da kısa olmadığı bilinmelidir. Tedavi sonrası verilen ilaçların kullanımının ayarlanması için düzenli kontroller büyük önem arz eder.

Utangaçlık, çekingenlik gibi duygular insanda var olan en tabi duygulardır. Tedavinin amacı bunları yok etmek değil normal seviyesine çekmektir. Sosyal fobi tedavilerinde ilacın yanında bilişsel teknikler de kullanılmalıdır. Ayrıca bireysel tedavi yöntemlerine ek grup terapilerine de başvurulabilir. Çekingenlik, kaygı ve utanmanın sebepleri tespit edilir ve bireyin bunlarla nasıl başa çıkacağı hakkında stratejiler geliştirilir. Daha sonra birey vakti geldiğinde kaygıları ile yavaş yavaş yüzleştirilir. Tüm bu yöntem ve stratejilere yön verecek olan bireye uygulanan testlerden elde edilen sonuçlardır. Yapılan çalışmalarla kişinin özgüveni desteklenir ve etkileşim yeteneğinin geliştirilmesi için bazı uygulamalar gerçekleştirilir.

Unutulmamalıdır ki sosyal fobi, kişilerin hayatını kabusa çeviren ve çoğu zaman kişiye engel olan bir rahatsızlık olsa da alınacak bazı önlemlerle üstesinden gelinebilecek bir bozukluktur.