İntihal Nedir? Önleme Yöntemleri Nelerdir?

Sonbaharın yağmuru ile karşıladığımız bir haftanın son iş gününden hepinize merhaba Sevgili Novarge Ailesi. Bugün sizlerle, bir metnin özgünlük noktasında kusur olarak sayılan “intihal” konusundan ve önleme yöntemlerinden bahsedeceğiz.

Türü fark etmeksizin kelimelerle zenginleştirilen her metnin kendine özgü bir değeri vardır. Makale, şiir, tez, araştırma, hikâye, senaryo türevi metinlerin doğru ve tarafsız bir niteliğe ulaşması oldukça önemlidir. Türü fark etmeksizin bir metnin edebi değerini yükselten en önemli koşul, özgünlük açısından gelişim göstermesidir. Örneğin, bir tez makalesi yazdığınızı varsayın. Kaynak belirtmeden makale içerisinde sunduğunuz her bilgi, yazının kalitesinin yanı sıra tarafınızca da olumsuz puanlamalara yol açacaktır.

Günümüz dijital medyasında şirketler, markalar ve özel internet siteleri için başarının temel faktörü hedef kitleye ulaşım sağlamaktır. Özellikle internet üzerinde varlık gösteren sitelerin hedef kitleye daha kolay ve hızlı yoldan ulaşabilmesi için arama motoru optimizasyonları (SEO) önem kazanır. Bir metnin arama motoru optimizasyonlarından yüksek bir başarı elde edebilmesinin formülü özgünlük sürecinden geçer. Kopya değeri taşıyan yani intihale uğramış içerikler, arama motorları tarafından olumsuz bir değerlendirmeye maruz kalır.

Novarge’de bugün, bir metnin özgünlük noktasında kusur olarak sayılan “intihal” konusundan ve önleme yöntemlerini araştırdık. Gelin, birlikte değerlendirelim.

İntihal Nedir?

Önceden yazılmış ve yayınlanmış bir eserin tümünün ya da belirli bir kısmının kaynak belirtmeksizin alınıp kullanılması sürecine intihal adı verilir. Bir başkası tarafından belirtilen düşünce ve fikirlerin, sahibinin adı belirtmeden kullanıldığı intihal süreci, yazı ve yazı sahibi için olumsuz birçok sonuca neden olur. Tez gibi akademik makalelerde bir başkası tarafından yazılmış ve yayınlanmış bilgilere yer verilmesi gerekir. Ancak bu noktada kaynak hususu devreye girer. Kaynak belirterek yapılan kullanımlar metin içerisinde intihale neden olmaz.

Bir yazıda intihal kullanımı ve değerlerini profesyonel biçimde hesaplayan birçok kanal bulunur. Bu kanallar sayesinde metnin içerisinde kullanılan alıntıların metne göre intihal değeri ve kullanıldığı kanallar hesaplanır. Günümüzde metin yazarlığı konusunda da intihal oranlarına dikkat etmek oldukça önemlidir. Metin içerisinde kullanılan intihaller, yazarın yanı sıra yayınlandığı sitenin kimliğine de ciddi zararlar verebilir.

Hangi Kullanımlar İntihal Sayılır?

Başka bir kaynaktan alınarak metin içerisinde kullanılan bilgilerin intihal sayıldığı birçok durum bulunur.

• Başkası tarafından hazırlanan proje, tez ve araştırmanın kendine aitmiş gibi sunulması,
• Kaynak ya da atıf belirtmeden bir başkasına ait düşünce ve fikirlerin tamamı ya da bir kısmının metin içerisinde paylaşılması,
• Yararlanılan kaynak bilgilerinin eksik ve yanlış verilmesi,
• İçerik fikrini aynı tutup yalnızca kelimelerin yerini değiştirmek,
• Bir kaynakta kullanılan söz ve görüşleri tırnak içinde belirtmeden kullanmak intihalin görüldüğü durumlardır.

İntihal Nasıl Önlenir?

Farklı kaynaklardan yararlanılarak oluşturulmuş olsa da bilgilere izinsiz biçimde yer vermek edebi değeri düşüren başlıca unsurlardandır. Bu nedenle özellikle bir metin içerisindeki intihal ihtimalini ortadan kaldırmak için çeşitli yöntemler bulunur.

Kaynak Belirtmek

Türü fark etmeksizin oluşturduğumuz her metinde mutlaka faydalandığımız ve bilgileriyle derlediğimiz kaynakları belirtmemiz gerekir. Kaynak belirtme aşamasında da dikkat etmemiz gerekenler bulunur. Özellikle yanlış ya da eksik belirtilen kaynaklar, intihali doğuran başlıca unsurlar arasında yer alır. Bu nedenle özellikle faydalandığınız kaynağın türüne ilişkin kaynak belirtme kurallarını gözden geçirdikten sonra metin sonunda kaynaklarınızı belirterek intihalden kurtulabilirsiniz.

Bireysel Fikirleri Dâhil Etmek

Yazdığımız her yazı, tecrübe ve birikimlerimizden izler taşır. Bir metni oluştururken bireysel düşünce ve fikirlerimizi dâhil etmek, metnin başka kaynaklara duyduğu gereksinimi büyük ölçüde azaltır. Farklı kaynaklara ihtiyaç duyduğunuz didaktik (öğretici) metinlerde bir kaynaktan direkt olarak yararlanmak yerine okuma, anlama ve aktarma aşamalarını kullanarak intihali azaltabilirsiniz.

Kontrol Süreci

Her ne kadar farklı konulardan bahsediyor olsak bile basit cümlelerimiz, başka metinler ile benzer özelliklerde olabilir. Bu nedenle paylaştığımız platformda zarara uğramamak için her yazı sonrasında intihal kontrol programları üzerinden kaleme aldığımız yazıyı kontrol etmemiz gerekir.

Novarge’de bugün, bir metnin özgünlük noktasında kusur olarak sayılan “intihal” konusundan ve önleme yöntemlerinden bahsettik. Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere hepinize mutlu, sağlıklı ve başarılı bir hafta sonu diliyorum Sevgili Novarge Ailesi.

Unutmayın, her şey geleceğiniz için!

ELİF AKSÜT