Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Neden Önemlidir?
Geçmişten günümüze Tıbbi ve aromatik bitkiler hem tıbbi amaçlı hem de gıda amaçlı olarak kullanılmış ve zamanla daha fazla önem kazanmıştır.
Bahsi geçen bitkiler son dönemde başta alternatif tıp olmak üzere modern tıpta da yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bilhassa bitkilerdeki kökler, yapraklar, çiçekler ve meyvelerden çıkarılan özler günümüzde kullanılmakta olan birçok tıbbi ilaca temel oluşturmaktadır.
Yapılan bir araştırmaya dünya nüfusunun hemen hemen yüzde 80’i hastalıklara tedavi yöntemi olarak öncelikle tıbbi bitkilere müracaat ediyorlar. Yine aynı araştırmaya göre gelişmiş ülkelerde kullanılmakta olan ilaçların yaklaşık yüzde 25’inde etkin maddeyi bu bitkilerden çıkarılan özler oluşturuyor.
Tıbbi ve aromatik bitkiler yalnızca tedavi amaçlı kullanılmıyor. Bu bitkiler ayrıca kozmetik ürünlerde, uçucu bitkisel yağlarda, bitkisel sağlık ürünlerinde, renklendirici boyalarda, bitki koruma ürünlerinde de kullanılmaktadır. Tüm bu sayılan faydaları Tıbbi ve aromatik bitkilerin pazar değerini yıllık ortalama 60 milyar dolara çıkarmaktadır.
Ülkemiz Tıbbi ve aromatik bitkilerin zenginliği bakımından önemli bir konumdadır. Ülkemizde bu bitkiler en çok Ege, Marmara, Akdeniz, Doğu Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde yetişmektedir. Türkiye coğrafi konumunun uygunluğu, dört mevsimi içinde barındıran muhteşem iklimi, tarımsal potansiyelinin yüksekliği ve geniş yüzölçümü gibi özellikleri sebebi ile tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliğinde önemli bir yapıya sahiptir. Ülkemizde bu bitkiler genellikle doğadan toplanma yöntemi ile elde edilerek pazarlaması yapılmaktadır.
Ülkemizde, şu ana kadar tespit edilen 9 bin 222 bitki türü vardır. Bunların hemen hemen 500’ü tıbbi bitkiler grubundadır. Bu bitkilerden en yaygınları kimyon, anason, kekik, çemen, haşhaş, rezene, nane ve kişniştir. En çok bu bitkilerin tarımı üzerinde çalışılmaktadır. Bunun yanında defne, ıhlamur, adaçayı, biberiye, kuşburnu gibi bitkilerse doğadan toplanmaktadır ve en çok Ege, Marmara, Akdeniz, Doğu Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri’nde bulunmaktadır.
Türkiye; kekik, defne, kimyon, anason, rezene tohumu, ardıç kabuğu, mahlep, çemen, biberiye, meyan kökü, nane, sumak, adaçayı ve ıhlamur gibi bitkileri ihraç etmektedir. Bu bitkilerin ihracat yapıldığı ülkelerin başında ise; ABD, Almanya, Vietnam, Hollanda, Polonya, Brezilya, Kanada, İtalya, Belçika, Yunanistan gelmektedir.
Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Neden Önemlidir?
Tıbbi ve aromatik bitkiler pek çok hastalığın tedavisinde kullanıldığı için çok önemlidir. İnsanlık tarihi boyunca pek çok hastalığa şifa olmuş bu bitkiler günümüzde de pek çok ilacın ham maddesini oluşturmaktadır.
Bu bitkiler sağlıklı yaşama, hastalıklara engel olma ya da onları iyileştirmek için kullanılmaktadır. Ama bunun yanında kozmetik, beslenme, güzel koku ve tat verme gibi pek çok amaçlarla da kullanılmaktadırlar.
90’lı senelerden sonra, doğal ürünlere ilgi artmıştır bu da tıbbi ve aromatik bitkilere yeni kullanım alanları doğurmuştur. Bunun bir sonucu olarak da bahsi geçen bitkilerin kullanım hacmi gün geçtikçe artmış ve yeni bir pazar meydana gelmiştir. Yani tıbbi ve aromatik bitkiler ekonomik anlamda da önemli hale gelmiştir.
Son senelerde, dünya bitkisel drog ticaret hacmi senelik yaklaşık 18 – 20 milyar dolar olup, gelecek senelerde bu rakamın daha da artacağı düşünülüyor.
Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de tıbbi ve aromatik bitkilerin farklı alanlarda ve sanayi kollarında tüketimine eş değer olarak ticaret hacmi de artış halindedir.
22 Kasım 2022